Apeldoorns drinkwater komt uit Berg en Bos

Al het Apeldoorns drinkwater komt uit Berg en Bos. Maar ook voor vele gemeenten elders op de veluwe. In Berg en Bos pompt Vitens het drinkwater voor bijna heel Apeldoorn en Uddel op. Per jaar gaat het om 5,7 miljoen kuub.

Tot aan het jaar 1894 waren Apeldoorners voor drinkwater aangewezen op een pomp. Tegenwoordig hoef je voor drinkwater de kraan maar open te draaien. Apeldoorners gebruiken 125 liter per persoon per dag.
Water gebruiken we op allerlei manieren: om te douchen, te koken, tanden te poetsen, thee of koffie te zetten, de cv bij te vullen, de wasmachine te laten lopen of het gazon te sproeien. Overigens kost een kuub water 1,34 euro (plus jaarlijks 25 euro vastrecht). Dat betekent dat watergebruik dus per persoon ongeveer 17 cent per dag kost.
Het drinkwater voor Apeldoorn wordt sinds genoemd jaartal opgepompt op een twaalf hectare groot terrein tussen de Pijnboomlaan, Amersfoortseweg en Wildernislaan. Aan de beslissing om tot een waterwininstallatie over te gaan gingen heftige debatten in de gemeenteraad vooraf, omdat er flinke investeringen mee gemoeid waren. Ook was er een lobby van de industrie die vreesde zelf te weinig water op te kunnen pompen.
Het beheer berust inmiddels bij Vitens, dat via 26 putten grondwater oppompt van 40 tot 80 meter diepte.
Dat grondwater is enkele tientallen jaren geleden neergevallen in de buurt van Hoog Soeren en zoekt vandaar zijn weg naar het lager gelegen Apeldoorn.
De zandgrond van de Veluwe is op zich al een fantastisch natuurlijk filter, vertellen Vitens-woordvoerder Hans Bax en technicus Rik Huisken. Maar als het regenwater diep in de grond raakt, verdwijnt de zuurstof er uit en worden ijzer en mangaan uit de bodem in het water opgenomen. Die stoffen gaan onder invloed van zuurstof oxideren en zijn op den duur schadelijk voor het leidingnet en ook niet bevorderlijk voor een schone witte was. Ze moeten uit het water gefilterd worden en er moet weer zuurstof aan het water worden toegevoegd.

Dat gebeurt in een zuiveringsinstallatie op het afgesloten Vitens-terrein aan de Amersfoortseweg. In het grotere gebouw op het terrein wordt het water in grote bakken gesproeid bij een overdruk van één bar. Het water wordt gefilterd door een laag van twee meter kalkhoudend gruis dat afkomstig is uit steengroeven in de buurt van het Zuid-Duitse Ulm. Per zes weken wordt het kalkgruis schoongespoeld en wordt vuil afgevoerd naar een vijver op eigen terrein, die regelmatig wordt gereinigd.
De kwaliteit van het grondwater is op ieder van de vijftig waterwinningsgebieden in Gelderland weer anders, zegt Bax. ‘Daar is het zuiveringsproces op afgestemd. In Apeldoorn is sprake van een eenvoudig procédé vanwege de uitstekende kwaliteit van het water.’
Het gefilterde water wordt opgeslagen in twee afgesloten bassins van totaal 14.000 kuub. Vanuit de bassins wordt het leidingwaternet gevoed. De vraag fluctueert van gemiddeld 1300 kuub per uur in de winter tot bijvoorbeeld 2650 kuub op 19 juli 2006 tussen 22.00 en 23.00 uur. Het was een warme dag geweest en veel Apeldoorners waren hun tuinen aan het sproeien.
Een klein stukje De Maten krijgt rechtstreeks water van pompstation Beekbergen. Ditzelfde station vult via een leiding ’s nachts het bassin aan de Amersfoortseweg aan.

Om het waterwingebied heen is een grondwaterbeschermingszone die door bordjes is gemarkeerd. Daarop staat een telefoonnummer van de provincie dat mensen kunnen bellen als ze een verontreiniging aantreffen. Vitens controleert het water continu, onder meer via laboratoriumproeven.
Het terrein aan de Amersfoortseweg is een oase van rust. Bij een storm in 1990 gingen hekken plat. Later bleken reeën het terrein betreden te hebben. Die planten zich nog steeds voort. Ook woont er een vos, is er een dassenburcht en zijn er jaarlijks twee buizerdnesten.

Onder invloed van bezuinigingscampagnes heeft de Apeldoorner zijn watergebruik in de jaren negentig van 130 liter tot 125 teruggebracht. De laatste jaren is het gebruik stabiel. De provincie heeft een vergunning afgegeven tot jaarlijkse oppompen van zeven miljoen kuub. Meer water aan de grond onttrekken zou tot uitdrogen van de Veluwe leiden.
Bron door KAREL VAN DELFT – De Stentor 29-1-2007