Beroepsschrift Recreatiezonering

Op 19 juli 2022 heeft de wijkvereniging samen met de Stichting Werkgroep Milieuzorg Apeldoorn (SWMA) een beroepschrift ingediend tegen het door de provincie vastgestelde Recreatiezoneringsplan Veluwe. Het 11 pagina’s tellende beroepschrift is een uitgebreid document geworden met veel juridische en inhoudelijke argumenten. Hiermee zullen wij u niet vermoeien. De hoofdlijn van het beroepschrift is dat we serieuze twijfels hebben over de aanpak en de legitimiteit van het Recreatiezoneringsplan Veluwe.

In dit artikel licht Jan Wassink toe waarom we in beroep gaan tegen het in juni 2022 vastgestelde Recreatiezoneringsplan Veluwe.

Verslechtering natuur ten behoeve van recreatieontwikkeling
Het Recreatiezoneringsplan Veluwe is juridisch gezien in het vat gegoten van een (natuur)beheerplan van het Natura2000-gebied Veluwe. Bij nadere bestudering blijkt het geen zuiver natuurbeheerplan te zijn, maar een plan dat tot doel heeft de recreatie verder te ontwikkelen in gebieden die hiervoor niet geschikt zijn.

Het Recreatiezoneringsplan Veluwe heeft enkele goede elementen. De grote kritiek richt zich hierop, dat onder het mom van natuurbescherming, nog meer ruimte wordt gegeven aan de ontwikkeling van recreatie ten koste van de huidige natuur. Het gaat niet om een kleine opoffering van natuurwaarden, maar om 28% van het gehele Veluwegebied. Veluwebreed betreft dit circa 25.000 hectare. Ook direct aangrenzend aan onze woonwijk speelt deze problematiek.

Natura2000 en de woonwijk Berg en Bos
Onze wijk grenst aan en ligt gedeeltelijk in Natura2000 gebied. Het grensgebied betreft de Amersfoortseweg, Soerenseweg, Juniperlaan, Jasmijnlaan, Felualaan en de J.C. Wilslaan. Een bijzonder voorbeeld is de Parkflat Arendsburght. Deze is aan drie kanten ingesloten door Natura2000 gebied. Het Recreatiezoneringsplan Veluwe geeft met behulp van een zoneringskaart per gebied aan waar welk type recreatie mogelijk wordt geacht. Het vormt hiermee een toetsingskader voor toekomstige ontwikkelingen.

Wensdenken
Er wordt door de Provincie Gelderland gesteld dat verdere recreatie-ontwikkeling op de Veluwe mogelijk is in gebieden waar de natuur wel ‘tegen een stootje kan’. Vreemd genoeg ontbreekt een degelijke ecologische onderbouwing voor deze cruciale bewering. Sterker nog, het ecologische onderzoek dat wel beschikbaar is, wijst in een andere richting. Deze bewering heeft dus alle schijn van wensdenken.
De gekozen benadering heeft ook gevolgen voor de wijk Berg en Bos. De Gemeente Apeldoorn wil graag een groot deel van het Natuurpark Berg en Bos en de achterliggende bossen tot en met Hoog Soeren (in totaal circa 975 hectare) aanwijzen als gebied waar meer ruimte moet komen voor recreatie. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van mountainbikeroutes. N.B. de hiervoor geprojecteerde recreatiezones beginnen al bij de Juniperlaan, Jasmijnlaan en het gebied rond de Valkenberg.

Geen gedegen ecologische basis
Het Recreatiezoneringplan is gebaseerd op een door Vogelonderzoek Nederland (SOVON) opgesteld rapport voor 7 soorten vogels. Dit is een smalle basis voor ecologisch onderzoek, maar bovendien wijken provincie en gemeenten op grote onderdelen af van de door SOVON gemaakte recreatiezoneringskaart. Naar eigen zeggen betreft dit 28% van het totale Veluwe areaal. Daar waar de SOVON-onderzoekers aangeven dat een gebied ‘rustig bos’ moet blijven, zoals het bos aan de overzijde van de J.C. Wilslaan, zien provincie en gemeente ruimte voor toevoeging van recreatieve functies en voorzieningen.

Collectieve desinteresse
We hebben het Apeldoornse College van B&W alsook de raadsfracties hierop aangesproken, maar deze geven – met uitzondering van de Partij voor de Dieren – niet thuis. Dezelfde onverschilligheid troffen we dit voorjaar aan bij de gezamenlijke statenleden van de Provincie Gelderland alsook bij de verantwoordelijk gedeputeerde.

Recent onderzoek: Staat van natuur slechter dan gedacht
De staat van instandhouding van de Veluwe is volgens deskundigen zorgwekkend. Zeer recent onderzoek van de Universiteit Twente bevestigt duidelijk dat de Veluwse bodem op veel plaatsen onderhevig is aan ernstige verzuring. Dat stikstof deze verzuring van de zandige Veluwegrond veroorzaakt is een feit. Deze bodemverzuring is nog erger is dan gedacht en een bedreiging voor het voortbestaan van de Veluwse bossen. Belangrijk daarbij is om te vermelden is dat dit jongste onderzoek gebaseerd is op concrete metingen aan de hand van bodemmonsters en niet op modelberekeningen. De Gemeente Apeldoorn heeft inmiddels van deze gegevens kennis genomen.

Welke Veluweagenda wordt hier gevolgd?
Het gevoel bekruipt je dat men precies weet waar men mee bezig is. Een Apeldoornse fractievoorzitter beaamde dit ook naar de schrijver van dit stuk. Achteraf bezien had men het Natura2000 gebied Veluwe graag wat kleiner gezien. Natura2000, meer specifiek de vogel- en habitatrichtlijn, is namelijk geen vrijblijvende status. Deze status verplicht overheden en terreineigenaren te zorgen voor een gunstige staat van instandhouding. Het gaat om de zorg voor het behoud, zo nodig de terugkeer van diersoorten, vegetaties en hun leefomgevingen, kortom het behoud van de unieke Veluwse biodiversiteit. Dit laatste verhoudt zich moeizaam met andere gemeentelijke ambities zoals opgeschreven in de Ontwikkelstrategie Westrand (Apeldoorn) en de hierin geadopteerde ‘Veluwe agenda 1.0’. Deze agenda heeft tot doel om de Veluwe in het jaar 2025 tot de meest gastvrije bestemming van Nederland te ontwikkelen. Dit klinkt op zichzelf vriendelijk, maar het komt neer snelle en verdere groei van het Veluwetoerisme, waarbij de neveneffecten op de koop toe worden genomen.

De opstelling van de provincie en gemeenten is tekenend voor dit dossier. En dit is opmerkelijk gezien de actualiteit: Terwijl veehouders aan de westzijde van de Veluwe zeer strikt worden bejegend als het gaat om stikstofemissies (duizenden verplichte bedrijfssluitingen), werken provincie en gemeenten hand in hand om meer ruimte te geven aan recreatieve ontwikkeling op de Veluwe. Daarbij wordt de Veluwe business case verder ondersteund door goed georganiseerde Veluwemarketing (o.a. Visit Veluwe) medegefinancierd door diezelfde overheid.

Beroepsprocedure
De Wijkvereniging Berg en Bos en SWMA hebben gezamenlijk beroep aangetekend tegen het Recreatiezoneringsplan Veluwe om (onder meer)de volgende redenen:
• Intensievere recreatie aan de westkant van onze wijk gaat ten koste van de kwaliteit en leefbaarheid van onze wijk in het bijzonder de rust, de natuur en de natuurbeleving. Zoals bekend liggen hier al jaren onopgeloste problemen, waaronder de parkeerproblematiek met betrekking tot Apenheul. Laat de prioriteit hierop gericht zijn in plaats van nieuwe plannen te ontvouwen.
• Juridisch: het Recreatiezoneringsplan Veluwe is bedoeld als toetsingskader en is daarnaast volgepakt met concrete maatregelen die recreatie faciliteren. Een dergelijk plan vereist op zijn minst een natuurtoets, maar deze is niet uitgevoerd. Alleen al om deze reden zou het Recreatiezoneringsplan geen bindende status mogen krijgen.
• Het Recreatiezoneringsplan Veluwe is in onze ogen geen valide natuurbeheerplan, omdat het per saldo geen verbetering, maar een verslechtering oplevert voor de Veluwse natuur.

Wij zijn als wijkvereniging continu actief geweest om tijdens de vele overleggen onze zienswijzen in te brengen. Vooralsnog tevergeefs. Er rest ons daarom geen andere optie dan de kwestie voor te leggen aan de rechter.

Ik verwacht in de volgende uitgave van ons wijkblad meer te kunnen vertellen over de voortgang van deze juridische procedure.